Dyskopatia l5 s1 – objawy, leczenie

Dyskopatia L5 S1 to najczęstsza dyskopatia lędźwiowa. Objawy przepukliny L5 S1 to silny ból kręgosłupa lędźwiowego i rwa kulszowa. Leczenie bezoperacyjne polega na stosowaniu  zastrzyków nadtwardówkowych, ćwiczeń i rehabilitacji. Leczenie operacyjne stosuje się jedynie w najcięższych przypadkach.

Co to jest dyskopatia L5 S1?

Dyskopatia L5 S1 jest najczęstszą dyskopatią kręgosłupa lędźwiowego. Odcinek lędźwiowy kręgosłupa jest zbudowany z pięciu kręgów. Najniżej położony kręg nazywa się L5.  Sąsiaduje on od dołu z kością krzyżową, której górny odcinek oznaczamy jako S1. Pomiędzy kręgiem L5, a kością krzyżową znajduje się dysk, czyli krążek międzykręgowy L5 S1. Dysk ten jest największym i najbardziej  narażonym krążkiem międzykręgowym w organizmie. Dysk jest zbudowany z pierścienia włóknistego szczelnie opasującego znajdujące się w środku  jądro miażdżyste. Normalny krążek międzykręgowy jest dobrze nawodniony i elastyczny.

Pęknięcie pierścienia włóknistego L5 S1

Na skutek wielu czynników i urazów pierścień włóknisty może pęknąć. Może towarzyszyć mu ból kręgosłupa lędźwiowego. Pęknięcie może się wygoić, jednak dysk będzie w tym miejscu słabszy i podatny na kolejne urazy.

Wypuklina krążka międzykręgowego L5 S1

Osłabienie włókien pierścienia włóknistego prowadzi do jego uwypuklenia. Wypuklina, czyli bulging krążka międzykręgowego L5 S1 uciskająca worek oponowy jest częstym zjawiskiem spotykanym podczas rezonansu magnetycznego kręgosłupa lędźwiowego. Niewielki ucisk lub modelowanie worka oponowego najczęściej nie daje objawów neurologicznych. Jednak modelowanie lub ucisk nerwów rdzeniowych w zachyłkach bocznych może powodować ból promieniującego do nogi, gdyż są to korzenie nerwu kulszowego zwane też korzonkami.

Przepuklina L5 S1

Przepuklina kręgosłupa, nazywana też wypadniętym dyskiem powstaje, gdy przez pęknięty pierścień włóknisty zostaje wyciśnięte jądro miażdżyste. Dysk L5 S1 jest największy i dlatego jego przepukliny mogą być bardzo masywne.  Ze względu na kształt wyciśniętej masy, przepuklina L5 S1 ma różne nazwy.

Protruzja krążka międzykręgowego L5 S1 zwęża się w miarę oddalania od tarczy międzykręgowej.

Ekstruzja krążka międzykręgowego L5 S1 jest wąska przy dysku i rozszerza się w miarę oddalania od pierścienia włóknistego.

Sekwestracja  dysku L5 S1 powstaje, kiedy “wypadnięty” dysk całkowicie oddzieli się. Taki sekwestr może przemieścić się i powodować  objawy zależne od jego ostatecznej lokalizacji.

Wszystkie rodzaje przepukliny mogą powodować ból kręgosłupa i ból rwy kulszowej, tym większy im większy powoduje ucisk na korzenie nerwowe w odcinku lędźwiowym.

Objawy

Objawy dyskopatii, a szczególnie przepukliny L5 S1 to bólem odcinka lędźwiowego oraz ból nerwu kulszowego. W przypadkach znacznego ucisku na korzenie nerwowe mogą też pojawić się objawy neurologiczne.

Ból kręgosłupa

Pierwszym objawem dyskopatii L5 S1 jest najczęściej ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Ból jest odczuwany na dole pleców, nad kością krzyżową. Dolegliwości z reguły zaczynają się po przeciążeniu kręgosłupa, na przykład po schyleniu się bez zachowania prawidłowej techniki, zwłaszcza gdy towarzyszu mu rotacja tułowia. Ostry ból przypomina ukłucie lub palenie w lędźwiach. Czasem jest tak silny, że chorzy upadają na kolana i nie mogą się z nich podnieść. Ból pleców może zmniejszyć się w miarę upływu czasu.

Ból nerwu kulszowego

Kiedy przepuklina jest duża i wywiera ucisk na worek oponowy i nerwy rdzeniowe pojawia się ból nogi promieniujący od kręgosłupa lub pośladka poprzez tył lub bok uda, aż do łydki i stopy. Jest to droga przebiegu nerwu kulszowego, którego korzenie L5 lub S1 zostają uciśnięte. Nerwy można porównać do kabli elektrycznych, których uszkodzenie będzie powodowało iskrzenie i zwarcia. W przypadku nerwów będzie to przede wszystkim nieznośny, elektryczny ból rwy kulszowej. Jeżeli dojdzie do zwężenia otworów międzykręgowych ból nogi może promieniować do dużego palca i nasilać się podczas chodzenia. Są to objawy stenozy kanału kręgowego i mogą występować również przy zwyrodnieniu kręgosłupa lędźwiowego lub kręgozmyku L5 S1. Najczęściej jednak przepuklina uciska znajdujący się w zachyłku bocznym korzeń S1 i powoduje ból promieniujący do kostki zewnętrznej i małych palców.

Objawy neurologiczne

Jeżeli masywna przepuklina bardzo mocno uciska worek oponowy i korzenie, odcina ona dopływ krwi do nerwów oraz powoduje ich silne zapalenie i obrzęk. Z czasem może to doprowadzić do uszkodzenia nerwów i powstania groźnych objawów neurologicznych. Jeżeli pojawią się następujące objawy, natychmiast skontaktuj się z lekarzem:

• osłabienie lub paraliż nogi (niemożność uniesienia się na palcach lub opadanie stopy)
• zaburzenia czucia (drętwa noga)
• problemy z kontrolowaniem oddawania moczu i stolca

Skrzywienie kręgosłupa lędźwiowego

Częstym objawem dużej przepukliny L5 S1 jest deformacja tułowia polegająca na skrzywieniu kręgosłupa. Szybkie i skuteczne leczenie może zapobiec utrwaleniu się tej deformacji. Jeżeli objawy będą trwały długo, skrzywienie kręgosłupa może się utrwalić. Wtedy w celu wyprostowania grzbietu konieczna jest specjalna fizjoterapia.

Zaniki mięśni

Jeżeli uciśnięte nerwy nie zostaną szybko odbarczone może dojść od trwałego uszkodzenia czucia lub siły. Z biegiem czasu mięśnie pośladka, uda i łydki zanikają i pojawia się w nich niekontrolowane drżenie, czyli fascykulacje.

Badania

Badanie lekarskie obejmuje sprawdzenie obecności objawu Lasegue’a, czyli pojawiania się bólu przy podnoszeniu wyprostowanej nogi do góry w pozycji leżącej na plecach. Najważniejszym badaniem w diagnostyce dyskopatii jest rezonans magnetyczny. Bardzo dokładnie pokazuje on choroby dysku takie jak dehydratacja lub obniżenie krążka międzykręgowego. Zdjęcie RTG, czyli tzw. prześwietlenie  kręgosłupa jest znacznie mniej dokładne od rezonansu, ale może pokazać kręgozmyk lub dyskopatyczne zwężenie przestrzeni międzykręgowej L5 S1.

Leczenie dyskopatii L5 S1

Im szybciej wygasi się zapalenie i odbarczy obrzęk korzeni nerwowych tym lepiej. Inaczej mogą pojawić się komplikacje takie jak przykurcze mięśniowe i punkty spustowe. W ogromnej większości przypadków przepuklinę można skutecznie leczyć bezoperacyjnie przy pomocy skutecznych zastrzyków nadtwardówkowych oraz rehabilitacji.

Leki

Leki w postaci zwykłych zastrzyków domięśniowych lub tabletek mogą pomóc w lekkiej dyskopatii, ale nie poradzą sobie w cięższych przypadkach, gdyż ucisk nerwów nie pozwala na dojście do nich leków. Najczęściej stosuje się tabletki i zastrzyki przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz rozluźniające mięśnie (tzw. rozkurczowe).

Nieoperacyjne leczenie dyskopatii L5 S1 – zastrzyk nadtwardówkowy

Wielokrotnie przepukliny na poziomie L5 S1 kręgosłupa bywają masywne i powodują nieznośny ból i zapalenie korzeni. W zdecydowanej większości przypadków można je wyleczyć bez operacji stosując popularne w USA nowoczesne zastrzyki nadtwardówkowe. Ten zabieg polega na precyzyjnym wprowadzeniu igły do miejsca zapalenia i ucisku w kręgosłupie i podaniu tam silnych leków przeciwzapalnych, które wygaszają zapalenie, zmniejszają obrzęk i poprawiają ukrwienie. W części przypadków w okolicę ucisku podaje się substancje odżywiające nerw oraz witaminy z grupy B, aby przyśpieszyć jego regenerację.  Po takim zabiegu przepuklina może się zmniejszyć, a pacjent powrócić do zdrowia. Skuteczne i bezpieczne wykonanie tej nowoczesnej blokady wymaga odpowiedniego sprzętu, doświadczenia i dokładnej znajomości anatomii kręgosłupa.

Przepuklina L5 S1 – rehabilitacja

Rehabilitacja ma szczególną funkcję po wygaszeniu zapalenia jak i po ewentualnej operacji kręgosłupa lędźwiowego. Istnieje wiele metod terapii, wśród których często stosowana  jest terapia manualna.

Przepuklina L5 S1 – ćwiczenia

Ćwiczenia powinny być indywidualnie dobrane dla każdego pacjenta przez doświadczonego lekarza kręgosłupa lub fizjoterapeutę. Przerosty w ćwiczeniach McKenziego pomagają części pacjentów, ale w pewnych rodzajach przepukliny i zmianach zwyrodnieniowych są przeciwwskazane. Odpowiednia gimnastyka jest możliwa dopiero po wygaszeniu ostrego zapalenia. Może on wtedy nie tylko zmniejszyć ból. ale również zmniejszyć ryzyko nawrotu objawów dyskopatii.

Dyskopatia L5 S1 – operacja

Operacja przepukliny L5 S1 to ostateczność, ale leczenie bezoperacyjne nie zawsze jest skuteczne.  Operacja dyskopatii niesie za sobą ryzyko, jednak są tak ciężkie przypadki, kiedy należy je podjąć. Należą do nich przepukliny z ostrymi objawami neurologicznymi takimi jak paraliż. Szybkie odbarczenie ucisku nerwu może wtedy uchronić przed trwałym kalectwem. Operacją przepukliny kręgosłupa może być tradycyjna discektomia lędźwiowa. Istnieją również mniej inwazyjne metody, której przykładem jest mikrodiscektomia L5 S1.

Andrzej Kroszczyński Specjalizacja: Lekarz rehabilitacji medycznej

Jako specjalista w dziedzinie nieinwazyjnego leczenia przepuklin i bólów kręgosłupa, moim zadaniem jest przynosić ulgę pacjentom doświadczającym bólu. Artykuły medyczne dostępne na stronie przygotowuję na podstawie swojego doświadczenia oraz aktualnych prac naukowych.