zwężenie kanału kręgowego

Stenoza – co to jest?

Zwężenie kanału kręgowego (ciasnota kanału kręgowego, stenoza kanału kręgowego, ang. spinal stenosis) jest to stan, w którym dochodzi do zmniejszenia światła kanału kręgowego, w którym znajdują się korzenie nerwowe i rdzeń kręgowy. Prowadzi to do powstania charakterystycznych objawów, z których najczęstszym jest ból promieniujący do nogi pojawiający się podczas chodzenia.

Stenoza – objawy zwężenia kanału kręgowego

Objawy zależą przede wszystkim od tego, w którym miejscu kanał kręgowy jest zwężony i w jakim stopniu. Najczęściej dochodzi do stenozy kręgosłupa lędźwiowego i szyjnego.

Objawy stenozy kręgosłupa lędźwiowego

Objawy zwężenia kanału kręgosłupa lędźwiowego przypominają objawy rwy kulszowej i nasilają się podczas chodzenia. Najczęstsze z nich to:zwężenie kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym

  • chromanie neurogenne, czyli ból promieniujący do nogi, który pojawia się podczas chodzenia i ustępuje podczas siedzenia z pochyleniem tułowia do przodu
  • ból pleców na dole, zwłaszcza przy chodzeniu
  • zaburzenia czucia w kończynach dolnych
  • drętwienie kończyn dolnych
  • niedowłady kończyn dolnych, czyli osłabienie mięśni nóg
  • zaburzenia w kontrolowaniu oddawania moczu i stolca

Objawy stenozy kręgosłupa szyjnego

Uszkodzenie korzeni szyjnych prowadzi do objawów zbliżonych do rwy barkowej. Najczęstsze z nich to:

Rwa barkowa - promieniowanie bólu

  • ból promieniujący do kończy górnej, łopatki i górnej części klatki piersiowej,  nasilający się przy odchylaniu głowy do tyłu i skręcaniu w kierunku bolącego barku (na przykład podczas  oglądania się do tyłu w samochodzie)
  • osłabienie czucia w kończynie górnej
  • osłabienie mięśni kończyny górnej (barku, ramienia, przedramienia, ręki)
  • trudności w wykonywaniu precyzyjnych czynności ręką (pisanie na klawiaturze, zapinanie guzików, używanie klucza do drzwi)
  • wypadanie przedmiotów z ręki

W kręgosłupie szyjnym, w odróżnieniu od odcinka lędźwiowego kręgosłupa, znajduje się rdzeń kręgowy i znaczna ciasnota może prowadzić do jego uszkodzenia, czyli mielopatii szyjnej. W takiej sytuacji pojawiają się:

  • trudności w chodzeniu, potykanie się, zaburzenia równowagi i koordynacji, co może wymagać używania laski
  • zaburzenia czucia w obrębie dolnej połowy ciała
  • mrowienie (parestezje) kończyn dolnych
  • zaburzenia w kontrolowaniu oddawania moczu i stolca
  • zaburzenia funkcji seksualnych

W stenozie szyjnej pojawiają również często:

  • bóle szyi i karku
  • sztywność szyi i karku

 

Stenoza – przyczyny zwężenia kanału kręgowego

Kanał kręgowy to przestrzeń wewnątrz kręgosłupa, w której znajduje się worek oponowy zawierający rdzeń kręgowy i korzenie kręgowe. Korzenie wychodzą z kręgosłupa przez otwory międzykręgowe.

Kanał kręgowy bez cech stenozy

W wyniku pewnych procesów chorobowych światło kanału może się zmniejszać, powodując ucisk na worek oponowy oraz wychodzące przez otwory międzykręgowe nerwy, wywołując wyżej wymienione objawy ciasnoty.

Ciasnota kanału kręgowego

Przyczyny zwężenia kanału kręgosłupa to:

1. zmiany zwyrodnieniowe i przerost stawów międzywyrostkowych 

Przerost stawów międzywyrostkowych

2. dyskopatia (wypukliny lub przepukliny jąder miażdżystych dysków oraz zmniejszenie przestrzeni międzykręgowej)

wypuklina dysku

3. pogrubienie więzadeł żółtych (więzadła żółte stanowią tylną ścianę kanału kręgowego i ich pogrubienie prowadzi do ciasnoty)

przerośnięte więzadła żółte

4. kręgozmyk (ześlizg jednego kręgu nad drugim, powodujący zmniejszenie światła kanału kręgowego)

Rzadsze przyczyny stenozy to:

  • nowotwory (guzy)
  • złamania kompresyjne kręgów
  • zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZSSK)
  • wrodzony wąski kanał kręgowy
  • skostnienie więzadła podłużnego tylnego

 

Stenoza – diagnostyka

Diagnoza zwężenia kanału kręgowego opiera się głównie na badaniu lekarskim oraz badaniach obrazowych.

Badanie lekarskie

Najważniejsze jest badanie przez doświadczonego lekarza, który może następnie wskazać jakie testy wykonać, czego unikać i jak skutecznie się leczyć. Nie należy zwlekać z wizytą u lekarza, gdyż bez właściwego leczenia objawy często zwiększają się w miarę upływu czasu.

Badania obrazowe

Rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny jest najlepszym badaniem diagnozującym stenozę kręgosłupa. Bardzo dokładnie pokazuje uciśnięte struktury, dzięki czemu można zaplanować odpowiednie leczenie

Tomografia komputerowa

Tomografię komputerową stosuje się w przypadkach kiedy:

  • istnieją przeciwwskazania do wykonania rezonansu (rozruszniki serca, stymulatory nerwów, metalowe implanty)
  • zależy nam przede wszystkim na bardzo dokładnym obrazowaniu kości

 

Stenoza – leczenie ciasnoty kanału kręgowego

Metody leczenia zwężenia kręgosłupa zależą od przyczyny i stopnia zwężenia kanału kręgowego. W najlżejszych przypadkach wystarcza wykonywanie specjalnych ćwiczeń, zaś w najcięższych konieczna jest operacja.

Ćwiczenia na ciasnotę kanału kręgowego

Systematyczne wykonywanie specjalnych ćwiczeń może poszerzyć światło kanału kręgowego oraz otworów międzykręgowych, a przez to zmniejszyć lub czasem nawet całkowicie cofnąć objawy ciasnoty.

ćwiczenia na zwężenie kanału kręgowego

Ważne jest, aby w stenozie kręgosłupa nie stosować ćwiczeń McKenziego, gdyż mogą one zaszkodzić. Po zdiagnozowaniu ciasnoty kanału kręgowego przez lekarza, korzystanie z pomocy doświadczonego fizjoterapeuty bardzo pomaga we wdrożeniu odpowiedniej gimnastyki. Czasami ból jest bardzo silny co może znacznie utrudniać rozpoczęcie ćwiczeń. W takich przypadkach może pomóc leczenie przeciwbólowe i przeciwzapalne, a zwłaszcza zastrzyki nadtwardówkowe.

Leczenie farmakologiczne (tabletki, zastrzyki)

W leczeniu ciasnoty kręgosłupa stosuje się leki przeciwzapalne mające na celu zmniejszenie obrzęku w kanale kręgosłupa, co zmniejsza również ucisk na korzenie nerwowe i prowadzi do zmniejszenia bólu. Stosuje się też leki przeciwbólowe (Tramadol, Paracetamol) lub/i leki zmniejszające wrażliwość uszkodzonych nerwów. Są to leki przeciwdrgawkowe takie jak Pregabalina i Gabapentyna.

Zastrzyki nadtwardówkowe

Zastrzyk nadtwardówkowy polega na precyzyjnym wprowadzeniu specjalnej igły w okolicę uciśniętych korzeni i wsrzyknięciu tam leku przeciwzapalnego. Prowadzi to do wygaszenia zapalenia, co przyczynia się do zmniejszenia obrzęku, przez co maleje ucisk korzeni oraz poprawia się ich ukrwienie. Zastrzyk nadtwardówkowy działa najlepiej w zwężeniu kręgosłupa wywołanym przepukliną bądź wypukliną dysku. Dzięki zmniejszeniu zapalenia i bólu polepsza się ruchomość pacjentów, co daje szansę na skuteczne wprowadzenie skutecznego programu ćwiczeń. Dzięki zastrzykowi nadtwardówkowemu i sumiennie wykonywanym odpowiedniej gimnastyki wielu pacjentów uniknęło operacji.

Stenoza – operacja

Stenoza kanału kręgowego może zwiększać się z wiekiem i część pacjentów dochodzi do momentu,  w którym jedynym rozwiązaniem jest fizyczne poszerzenie kanału kręgowego. Leczenie operacyjnie niesie ze sobą pewne ryzyko, jednak najczęściej przynosi dobre rezultaty. W zależności od stanu pacjenta leczenie to może być bardziej lub mniej inwazyjne.

Andrzej Kroszczyński Specjalizacja: Physical Medicine and Rehabilitation - tytuł uzyskany w USA

Jako specjalista w dziedzinie nieinwazyjnego leczenia przepuklin i bólów kręgosłupa, moim zadaniem jest przynosić ulgę pacjentom doświadczającym bólu. Artykuły medyczne dostępne na stronie przygotowuję na podstawie swojego doświadczenia oraz aktualnych prac naukowych.

Zobacz także: