Ból pośladka – przyczyny, objawy, leczenie bólu

Ból pośladka potrafi być bardzo uciążliwy i długotrwały. Chorzy często przez długi czas chodzą od lekarza do lekarza w celu uzyskania prawidłowej diagnozy oraz leczenia. Poniżej opisuję  objawy oraz leczenie najczęstszych przyczyn bólu pośladków.

Rwa kulszowa

Rwa kulszowa jest częstą przyczyną bólu pośladka. Rwący ból pośladka i uda pojawia się nagle i może utrzymywać się przez tygodnie, miesiące lub lata. Ból pochodzi z kręgosłupa i jest najczęściej wynikiem przepukliny jądra miażdżystego dysku.

Z reguły jest to jednostronny ból pośladka promieniujący na nogę, do uda, kolana, łydki, pięty oraz kostki. Jego charakter jest elektryczny, rwący, piekący. Może również wystąpić drętwienie kończyny dolnej, aż do palców stopy.

Ulgę przynoszą leki przeciwzapalne. Najczęściej ból zmniejsza się przy chodzeniu natomiast nasila się podczas siedzenia oraz pochylania do przodu. Może jednak być odwrotnie, co zostało opisane w artykule o ćwiczeniach McKenziego.

Należy pamiętać, że ból w pośladku promieniujący na nogę może być też objawem innych chorób, dlatego bardzo ważne jest badanie przez doświadczonego lekarza.

Leczenie rwy kulszowej polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych oraz fizjoterapii. Najszybszą poprawę osiągamy wykonując zastrzyk nadtwardówkowy, który leczy przyczynę i uwalnia od bólu. W najcięższych przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne.

Staw krzyżowo-biodrowy

Staw krzyżowo-biodrowy jest przyczyną bólu pośladka, która jest rzadko prawidłowo diagnozowana i leczona. Pacjenci często długo nie mogą znaleźć odpowiedniego lekarza, który postawiłby prawidłową diagnozę.

Głównym objawem dysfunkcji stawu krzyżowo-biodrowego jest tępy albo przeszywający ból występujący u góry pośladka. Najczęściej jest jednostronny. Ból może promieniować do pachwiny i różnych części kończyny dolnej.

Dolegliwości nasilają się przy długim staniu, chodzeniu lub bieganiu, natomiast zmniejszają się w spoczynku oraz po zażyciu środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

Leczenie można rozpocząć od korzystania z zabiegów fizjoterapii lub osteopatii. Jeżeli leczenie nie przynosi poprawy, należy zgłosić się do lekarza kręgosłupa, który wykona zastrzyk do stawu krzyżowo-biodrowego. Zastrzyk, zwany też blokadą, jest skuteczny, jeśli igła zostaje wprowadzona idealnie do szczeliny stawu, która jest wąska i głęboko położona. Możemy tam się dostać stosując technikę monitorowania pozycji igły za pomocą fluoroskopii. Efekty zabiegu są znaczące i odczuwalne już czwartego dnia po zastrzyku. Najczęściej poprawa jest trwała.

Zespół mięśnia gruszkowatego

Objawem zespołu mięśnia gruszkowatego jest ból na środku pośladka, w okolicy kieszeni od spodni. Może on promieniować do tylnej części uda. Ból w pośladku jest najczęściej głęboki i ćmiący. Natomiast ból nogi jest piekący i elektryczny.

Ulgę przynosi rozciąganie i głęboki masaż mięśnia gruszkowatego, leki rozluźniające oraz alkohol (jednak nie zalecam się tym leczyć). Ból pośladka nasila się przy siedzeniu, rzadziej pojawia się przy bieganiu.

Ważne jest dokładne badanie przez doświadczonego lekarza, gdyż ból mięśnia gruszkowatego jest najczęściej wtórny do innych problemów zdrowotnych, z których najczęstszym jest dysfunkcja stawu krzyżowo-biodrowego.

Leczenie należy zacząć od rozciągania mięśnia gruszkowatego, najlepiej pod opieką fizjoterapeuty bądź osteopaty. Jeżeli to nie pomaga należy udać się do lekarza, który przeprowadzi  zastrzyk do mięśnia gruszkowatego. Skuteczność i bezpieczeństwo zabiegu zależy od precyzyjnego wprowadzenia igły do mięśnia, który jest położony w głębi pośladka. Jedynie monitorowanie pozycji igły za pomocą fluoroskopii lub USG może pomóc w dokładnym i bezpiecznym dotarciu do bolącego mięśnia. Po zastrzyku ważne jest rozciąganie mięśnia gruszkowatego za pomocą odpowiednich ćwiczeń.

Mięsień pośladkowy średni

Mięsień pośladkowy średni jest częstą przyczyną bólu z boku i w górze pośladka. Z reguły ból powstaje przez długotrwałe i nadmierne napięcie mięśnia, co ma miejsce w przypadku przewlekłej rwy kulszowej, zwyrodnieniu stawu biodrowego oraz różnicy długości kończyn dolnych. Ból z boku i na górze pośladka ma charakter ćmiący, głęboki, pulsujący lub palący. Czasami mięsień pośladkowy średni powoduje ból promieniujący na nogę, który może rozciągać się od pośladka do kolana, a nawet dochodzić do łydki i kostki. W mięśniu mogą być wyczuwalne zgrubienia, bądź grudki, które są bardzo bolesne przy ucisku. Są to tak zwane punkty spustowe.

Ulgę przynosi chodzenie z szeroko rozstawionymi nogami oraz alkohol, ale proszę się tym nie leczyć. Ból nasila się przy chodzeniu oraz siedzeniu.

Skuteczne leczenie polega na leczeniu punktów spustowych oraz usunięciu przyczyny ich powstania. Mięsień pośladkowy średni ma znaczną grubość i często jedyną terapią przynoszącą realną ulgę są zastrzyki do puntów spustowych przeprowadzane specjalną igłą. W większości przypadków jest to jednorazowy zabieg, który trwale uwalnia od bólu.

Staw biodrowy

Schorzenia stawu biodrowego są częstą przyczyną bólów pośladków w starszym wieku. Główne choroby bólu stawu biodrowego to:

• Zmiany zwyrodnieniowe
• Jałowa martwica głowy kości biodrowej

Ból może być zlokalizowany w różnych miejscach, najczęściej w biodrze, pośladku lub pachwinie. Może też promieniować do kolana. Chód jest kaczkowaty. Ból jest najczęściej tępy, ale przy pewnych położeniach kończyny może być ostry i przeszywający. Wiodącym objawem choroby stawu biodrowego jest ból przy chodzeniu. Ulgę przynosi podpieranie się laską trzymaną po przeciwnej do bólu stronie, leki przeciwzapalne oraz odpoczynek.

W lżejszych przypadkach leczenie polega na  rehabilitacji oraz stosowaniu leków przeciwbólowych. W cięższych stanach poprawę przynoszą zastrzyki do stawu biodrowego, które mogą mieć charakter:

• przeciwzapalny – blokada sterydowa
• uzupełniający maź stawową – zastrzyki dostawowe z kwasu  hialuronowego
• pobudzające do regeneracji – zastrzyki z osocza bogatopłytkowego (platelet rich plasma), uzyskanego z własnej krwi pacjenta.

Zastrzyki te powinny być monitorowane za pomocą aparatury medycznej umożliwiającej uwidocznienie pozycji igły w ciele pacjenta.

W ostateczności przeprowadza się operację wszczepienia endoprotezy (alloplastyka) stawu biodrowego (ang. hip replacement).

Guz kulszowy

Guz kulszowy jest kością, na której się siedzi. Objawem tej choroby jest ból pośladka na dole, dokładnie w okolicy wystającej kości. Ból guza kulszowego jest odczuwany jako ból kości w pośladku i jest głęboki, ćmiący, tępy, lecz przy pewnych ruchach staje się ostry, kłujący i przeszywający. Kłucie w pośladku nasila się przy długim siedzeniu, wchodzeniu po schodach, pochylaniu do przodu lub bieganiu.

Najczęściej powodem bólu jest nadmierne obciążenie przyczepiających się do niego mięśni, co prowadzi do przewlekłego zapalenia. Zjawisko takie nazywamy entezopatią guza kulszowego. Główne mięśnie przyczepiające się do guza kulszowego należą do  grupy kulszowo-goleniowej (m. dwugłowy uda, m. półbłoniasty, m. półścięgnisty). Są to mięśnie zlokalizowane na tylnej części uda.

Leczenie polega na odpoczynku, zrzuceniu zbędnych kilogramów oraz rozciąganiu i wzmacnianiu mięśni – najlepiej pod okiem fizjoterapeuty. Jeżeli leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy, należy zgłosić się do lekarza, który przeprowadzi zastrzyk do guza kulszowego. Zależnie od pewnych czynników może to być:

• zastrzyk przeciwzapalny – blokada sterydowa
• zastrzyk pobudzający do regeneracji z osocza bogatopłytkowego (platelet rich plasma), uzyskanego z własnej krwi pacjenta.
• pobudzający do regeneracji poprzez wstrzyknięcie substancji drażniącej, która leczy poprzez tymczasowe wzmożenie zapalenia.
• pobudzenie do regeneracji za pomocą drażnienia przyczepów mięśnia igłą, bez wstrzykiwania żadnej substancji.

Zespół więzadeł biodrowo lędźwiowych

Zespół więzadeł biodrowo lędźwiowych (po angielsku: iliolumbar syndrome) jest częstą przyczyną bólu górnej części pośladka oraz dolnej części pleców. Ból najczęściej jest obustronny i umiejscawia się na talerzach kości biodrowych nad tak zwanymi dołeczkami Wenus oraz przyśrodkowo do nich. Może promieniować do pachwin, bioder, a nawet do narządów płciowych. Ból jest przewlekły i co jakiś czas nasila się, na przykład po przewianiu zimnym powietrzem.

W leczeniu ważne jest przywrócenie prawidłowej równowagi i napięcia pomiędzy mięśniami oraz więzadłami stabilizującymi miednicę. Bardzo istotny jest powrót do prawidłowej postawy ciała. Jeśli ból nadal doskwiera, lekarz wykonuje specjalne zastrzyki, które są bardzo skuteczne w leczeniu bólu. Zastrzyki powinny być precyzyjnie podane do przyczepów więzadeł. Po zastrzyku zalecana jest fizjoterapia lub osteopatia.